Kauwgom achtige mos op verharding tegels en stenen

Je ziet ze nu meer dan ooit, grijze, kauwgom-achtige mos of korstmos, op tegels, en betonstraatstenen. Je ziet deze kostmossen op alle soorten verhardingen zoals toegangspaden, publiekstroken en maaitegels op en langs sportvelden. Deze Kauwgom-achtige korstmossen is de Lecanora muralis of muurkorstmos.

Lecanora muralis of muurkorstmos

• Wetenschappelijke naam: Lecanora muralis
• Familie: Lecanoraceae
• Orde: Lecanorales
• Klasse: Lecanoromycetes
• Rijk: Fungi (schimmels)

Korstmossen zoals Lecanora muralis zijn een symbiotische samenwerking tussen een schimmel (mycoobiont) en een fotosynthetiserende partner, zoals een alg of cyanobacterie (fotobiont).

De naam Lecanora muralis komt uit het Latijn: “Lecanora” verwijst naar het schotelachtige uiterlijk van de vruchtlichamen (apothecia), afgeleid van het Griekse lekane (λῆκανη), wat “schaal” of “schaaltje” betekent. “Muralis” betekent “muur” of “muurachtig” in het Latijn, verwijzend naar de voorkeur van deze soort om op muren, stenen en bestrating te groeien.

Lecanora muralis heeft enkele bijnamen, waaronder: Muurzonnetje – Vanwege de geelgroene tot grijsgroene kleur en het voorkomen op muren en stenen. Steenkorstmos Omdat het vaak groeit op beton, baksteen en andere steenachtige oppervlakken. Straatkorstmos Omdat het veel te vinden is op trottoirs, stoepen en stedelijke omgevingen.

Deze namen verwijzen naar zowel de groeiplaatsen als de kenmerkende kleur van het korstmos.

Deze soort komt wereldwijd voor, vooral in stedelijke gebieden, op beton, bakstenen, tegels en rotsen. Het is een pioniersoort die zeer goed bestand is tegen vervuiling en extreme omstandigheden. Het kan extreme droogte en hitte overleven door in een soort “rusttoestand” te gaan. Het hecht zich sterk aan harde oppervlakken en kan lange tijd overleven zonder voedingsstoffen. Het verspreidt zich door sporen en fragmentatie, waardoor het zich makkelijk over nieuwe gebieden verspreidt.

Lecanora muralis (Muurzonnetje) is een stikstof-minnend korstmos. Het groeit vaak op betonnen, stenen en bakstenen oppervlakken in stedelijke en industrieel beïnvloede gebieden, waar het profiteert van stikstofdepositie uit verkeer en luchtvervuiling. Lecanora muralis is een goede indicator van stikstofrijke omgevingen, zoals steden en dorpen met veel menselijke activiteit. Kortom, Lecanora muralis is een van de meest voorkomende korstmossen in stedelijke omgevingen en een echte “overlever” in diverse klimaten en omstandigheden!

Kenmerken van Lecanora muralis

• Kleur: Lichtgrijs tot grijsgroen, soms met een geelachtige tint.
• Vorm: Vlakke, korstachtige structuur met een gespleten of gebarsten oppervlak, waardoor het op opgedroogde kauwgom kan lijken
• Locatie: Groeit veel op betonnen of stenen oppervlakken, zoals tegels, trottoirs en muren.
• Weersomstandigheden: Gedijt goed in zowel natte als droge omstandigheden en kan jarenlang overleven.

Het thallus (korstmoslichaam) vormt meestal rozetvormige structuren met een diameter van 1,5 tot 3,5 cm of meer. De kleur varieert van grijsgeel tot groenachtig geel, met een oppervlak dat glad of licht gebarsten kan zijn. De randen zijn vaak gelobd en kunnen een donkere tint hebben. De apothecia (vruchtlichamen) zijn schijfvormig en variëren in kleur van lichtgeel tot donkergeel, oranjebruin of zelfs zwartachtig. Ze bevinden zich meestal in het centrale deel van het thallus en hebben een diameter van 0,8 tot 1,8 mm. 

Dit korstmos gedijt goed in zowel vochtige als droge omstandigheden en is zeer tolerant ten opzichte van vervuiling, waardoor het vaak in stedelijke gebieden wordt aangetroffen. Het kan eruitzien als een grijze, kauwgomachtige vlek op bestrating en andere steenachtige oppervlakken.  

Hoe krijgt Lecanora muralis zijn voedingsstoffen?

1. Fotosynthese (suikers als energiebron) De alg of cyanobacterie in het korstmos gebruikt zonlicht om via fotosynthese suikers te produceren. Deze suikers worden gedeeld met de schimmelpartner.

2. Opname van mineralen en vocht uit de lucht en het substraat. Lecanora muralis haalt water en voedingsstoffen uit regen, mist en de lucht. Het neemt mineralen op uit het oppervlak waarop het groeit, zoals steen of beton.

3. Absorptie van organisch materiaal Soms kan het ook voedingsstoffen opnemen uit stof, vogelpoep of andere organische resten die op het oppervlak belanden.

Hoe verwijder je muurkorstmos van tegels of verharding?

1. Schrobben met water en een harde borstel

2. Azijn of een milde schoonmaakazijnoplossing (1:1 met water, laten inwerken en daarna borstelen)

3. Groene aanslagreiniger of korstmosverwijderaar (uit de bouwmarkt)

4. Hogedrukreiniger (voorzichtig, want dit kan de tegels poreus maken)