Tips voor gebruik van sportvelden in winter

Sportvelden worden bij echte winterse omstandigheden, zoals een laag sneeuw, opdooi en vorst vaak afgekeurd om te gebruiken voor sport. Met deze kennis site meer uitleg over hoe om te gaan met winterse omstandigheden bij sportvelden. Gebruik het al achtergrond informatie.

Gebruik sportvelden algehele afgelasting

Sportbonden zoals de KNVB en KNHB kunnen besluiten om alle wedstrijden in een weekend af te lasten. Omdat er bijvoorbeeld veel regen is gevallen of omdat de grond bevroren is. Bij een algehele afgelasting gaan alle competitiewedstrijden van die dag of dat weekend niet door. Dit geldt voor zowel natuurgrasvelden als kunstgrasvelden.

Natuurgrasvelden algehele afgelasting

Is er sprake van een algehele afgelasting? Dan is het verstandig om de natuurgrasvelden niet te gebruiken. Ook niet voor vriendschappelijke wedstrijden of trainingspartijen. Zo voorkomt u dat u de velden onherstelbaar beschadigt. 

Kunstgrasvelden

Ook de competitiewedstrijden op kunstgrasvelden gaan bij een algehele afgelasting niet door. Maar u mag in sommige gevallen de kunstgrasvelden wel gebruiken. Dit hangt af het weertype.

Het product kunstgras is in beginsel vorstbestendig. Zeker de tegenwoordig veel gebruikte
polyethyleenvezel (PE) kan goed tegen vorst. Oudere vezeltypen als polypropyleen (PP) zijn bij
vorst kwetsbaarder. Bij de keuring in het laboratorium wordt het kunstgras getest bij
temperaturen van – 20° tot + 40° Celsius. Dit is nodig omdat het product zowel in landen met een
zeer winters klimaat – denk aan Scandinavië – als in zeer warme landen – bijvoorbeeld Afrika – wordt
toegepast. De rubberinfill die wordt gebruikt kan ook goed tegen vorst. Er zal mogelijk wel enige verharding optreden omdat het materiaal door de vorst wat stugger wordt. De
moderne kunststofkorrels (TPE) veranderen onder zeer koude omstandigheden nauwelijks. Kurk ingestrooide velden worden tijdens vorst wel harder. (kurk houd water vast)

Sneeuw

Sneeuw is voor het product kunstgras in principe geen probleem. Bespelen van een licht besneeuwd
veld vormt voor een kunstgrasveld dus geen risico, maar mogelijk wel voor de sporter omdat het glad
kan worden. Toch is het raadzaam om een redelijk besneeuwd kunstgrasveld niet te bespelen. Bespelen heeft namelijk tot gevolg dat de sneeuw in de mat en in de rubber wordt getrapt. De temperatuur hoeft maar licht te stijgen en vervolgens weer te dalen of er vormt zich een ijslaagje. Onder dat soort
omstandigheden kan er zeker niet worden gespeeld. Verder duurt het vaker langer dat een besneeuwd en bespeeld veld na intree van de dooi weer bespeelbaar is.

Sneeuwruimen met sneeuwschuivers wordt niet aanbevolen in verband met de risico’s voor de mat.
De aanwezige sneeuwschuifapparatuur met bijbehorende tractie is niet afgestemd op het
gebruik op sportvelden. Sneeuwruimen met sneeuwblazers of in handkracht verwijderen kan
minder kwaad maar is bij grote hoeveelheden zeer bewerkelijk. Een bijkomend nadeel is dat met de
sneeuw ook een hoeveelheid rubber wordt meegenomen. Nadat de sneeuw is verdwenen dient
de rubber in het veld te worden aangevuld en de rubber die achter is gebleven op de stortplaats van
de sneeuw te worden opgeruimd. Een aandachtspunt bij het ruimen van sneeuw is dat
vrijwel altijd sneeuw- of ijsresten achterblijven. Deze kunnen gladheid veroorzaken. Als geringe
resten sneeuw achter blijven kan het wenselijk zijn deze te spreiden door het veld te slepen met een
licht sleepnet. Als de temperatuur hierbij nog iets boven het vriespunt komt, heeft slepen nog een
beter effect. Als het kort voor of tijdens de wedstrijd sneeuwt, kan het nodig zijn de lijnen
sneeuwvrij te maken. In hoeverre de sneeuwval invloed op de wedstrijd heeft zal door de
scheidsrechter moeten worden beoordeeld. Voor het veld heeft dit soort beginnende sneeuwval geen
directe consequenties.

Kale vorst

Problemen met de bespeelbaarheid van kunstgrasvelden ontstaan eigenlijk op het moment
dat er sprake is van een hoge luchtvochtigheid of als er neerslag valt. Kale of droge vorst is voor
kunstgras geen enkel probleem en bespelen onder die omstandigheden dus ook niet. Het is zelfs zo dat kale vorst een uitdrogende werking heeft. Misschien is een bevroren kunstgrasveld iets harder
maar in ieder geval vele malen vlakker dan een natuurlijk speel- of trainingsveld.

Rijp

Rijp is de witte aanslag die wordt veroorzaakt door het neerslaan en bevriezen van de waterdamp in de
lucht. Rijp is van tijdelijke aard en verdwijnt als de temperatuur door de zon omhoog gaat. Onder
bewolkte omstandigheden kan rijp echter wel hardnekkig zijn. Voor een kunstgrasveld is rijp
technisch geen probleem. De vezel zal niet afbreken door de aanwezigheid van een dun ijslaagje. Er zal
wel goed beoordeeld moeten worden in hoeverre de aanwezige rijp, zeker bij hardnekkige of ruwe rijp,
gladheid van het speeloppervlak veroorzaakt. Plaatselijke lichte rijp kan eventueel worden
verwijderd door met een licht sleepnet te slepen.

IJzel

Wij raden u aan om bij ijzel het kunstgrasveld niet te gebruiken. IJzel of onderkoelde regen

IJzel is eigenlijk niets anders dan regen die bevriest zodra het in aanraking komt met een bevroren oppervlak. Er vormt zich dan een ijslaagje waardoor het oppervlak glad wordt. IJzel verdwijnt vaak binnen een paar uur, maar kan soms hardnekkig zijn. Bespeling van een beijzeld kunstgrasveld zal in de meeste gevallen tot een (tijdelijke) afgelasting leiden omdat het te gevaarlijk is voor de spelers. U loopt dan het risico om blessures op te lopen.

Opdooi

Opdooi is een term uit de wegenbouw. Opdooi noemt men het verschijnsel wanneer na intreden van
de dooi het dooiwater niet weg kan door bevroren en ondoorlatende grond eronder. Kunstgrasconstructies worden opgebouwd met materialen die weinig tot geen vocht opnemen en in ieder geval zeer goed waterdoorlatend zijn. Bovendien wordt door een drainage en een goed drainerend zandpakket ervoor gezorgd dat overtollig hemelwater en grondwater snel worden afgevoerd. Globaal kan worden aangehouden dat in de bovenste 50 cm van de constructie geen tot weinig water zal achterblijven. De kans dat in een kunstgrasconstructie afsluitende ijslagen ontstaan is
dus gering. De meeste kans op ijsvorming bestaat in het laagje zand in de kunstgrasmat. Dit laagje
bestaat uit redelijk grof zand, maar door organische vervuiling is de kans groter dat water blijft hangen
en bevriest. Als bij het dooiproces water op het veld blijft staan, dan duidt dat op een afgesloten ijslaag in de constructie. Met bespeling zal dan gewacht moeten worden tot het water is verdwenen. Normaliter zal dit één tot hooguit twee dagen duren. Blijft er geen water staan en is het speeloppervlak
verder droog en schoon van sneeuw, dan kan er in beginsel weer worden gespeeld. Het verdient wel
aanbeveling om betreding van het veld met onderhoudsapparatuur nog enige tijd uit te stellen
tot de vorst volledig is verdwenen.

Zout en pekel

Sneeuw en vorst bestrijden met zout of pekel is niet verstandig. Uiteindelijk zal het zout in de bodem en mogelijk in het grondwater terechtkomen, wat niet goed is voor het milieu. Technisch heeft gebruik van zout echter geen directe consequenties voor de kunstgrasmat. De meeste leveranciers zullen het
gebruik van zout en andere chemische middelen niet adviseren en mogelijk uitsluiten van de
garantievoorwaarden.

zie ook dit advies van de KNVB

Zie ook dit advies van de KNHB